Święto Sukot

W Fordonie przy ulicy Kapeluszników 2 zachowała się suka, drewniana altana używana w czasie święta Sukot, czyli szałasów. Polacy na to żydowskie święto mówili kuczki, stąd i sukę nazywano kuczką. Zbudowana w 1905 służyła min. rodzinie Oserów- do roku 1916. Sprzedana wraz z domem rodzinie niemieckiej. Przebudowana na warsztat szewski. Zlikwidowano wówczas najbardziej charakterystyczny element, otwierany dach. Zaślepiono okna. Do lat 80-tych zachowały się drewniane schody zamontowane od wschodniej strony. Dzięki staraniom Stowarzyszenia Miłośników Starego Fordonu ten niecodzienny obiekt ocalał. Po latach pisania i zgłaszania do władz miasta znalazły się środki na jej renowację. W sierpniu 2023 na ścianie pod suką zamontowano tablicę z historią gminy żydowskiej w Fordonie. Wykorzystano tekst pochodzący z naszych zasobów.

Skąd wzięły się suki i jak miały wyglądać?

Tora mówi ”Aby pokolenia dowiedziały się, że usadziłem dzieci Izraela, kiedy wyprowadziłem ich z Egiptu, jestem Wiekuisty, twój Bóg” Talmud w Masecht Suka wyjaśnia słowami Eliezera Melameda że nie chodzi o szałasy tylko obłoki boskiej chwały chroniące Żydów podczas wędrówki pustynią. Z kolei rabin Akiwa dowodzi że były to szałasy w których przez 40 lat mieszkano, chroniąc się przed kaprysami natury, słońcem w dzień, zimnem w nocy i deszczami.

Dlatego suki nie są trwałe, nie posiadają prawdziwych ścian i dachu. Ich konstrukcja jest niestała i wrażliwa na czynniki natury. Kuczka winna być schronieniem tymczasowym. Jeżeli jednak jest solidna, jak ta w Fordonie, to pergola na której jest zbudowana winna mieć ruchome listewki, bo ponowne ich złączenie jest wykonaniem micwy („przykazania”) że trzeba budować od podstaw. Mimo to wielu Żydów uważa taką sukę za nieważną.

Każda kuczka jest ulotna podobnie jak jej dach, czyli sachem, budowany z tego co wyrasta z ziemi, odcięty z siedliska i nieprzetworzony przez człowieka. Dlatego dachy szałasów przykrywano gałęziami. Nasza fordońska miała otwierany dach, podobnie jak kuczki budowane na strychach.

Minimalna wysokość suki to 56 cm, maksymalna 9 m. Aby prawidłowo zbudować szałas należy spełnić 23 warunki.

Dziś jest święto Sukot, podczas spożywania posiłku wszyscy będą odmawiać błogosławieństwo:

„Baruch ata Adonaj Eloheinu melech haolam, aszer kideszanu bemitcwotaw weciwanu lejszew ba Suka”

(Błogosławiony jesteś Boże, Królu Wszechświata, który uświęciłeś nas swymi przykazaniami, abyśmy zamieszkali w suce”)

Damian Amon Rączka (SMSF)